Bàn Phím Cơ

Nếu bạn làm văn phòng, lập trình hay streamer, gõ nhiều, tiếp xúc với bàn phím ngày 8 giờ thì bạn nên tìm hiểu về bàn phím cơ, sẽ mang lại cảm giác gõ phê hơn, giúp bạn thêm enjoy công việc. Bàn phím đẹp hơn, nếu thích led thì màu mè hơn nên giá thành sẽ cao hơn bàn phím thường một ít, sẽ nặng hơn nên không thích hợp cho việc di chuyển nhiều.

Một số khái niệm về bàn phím:

• Stock: là bàn phím được bán từ cửa hàng, mua về là dùng được.
  • Leopold, FL-Esports, Akko, Filco (giá hơi cao), Dareu (giá rẻ, dùng cũng được lắm.) Né Razer hay Ducky vì giá thành cao do thương hiệu nhưng chất lượng sản phẩm không tương xứng.
• Custom: là mua từng bộ phận của bàn phím, lắp ráp theo ý thích của mình, tra dầu mỡ switch, lò xo, lót thêm foam, chọn plate nhôm, đồng, ... để âm thanh nghe phê hơn, không tiếng lọc xọc của lò xo, bàn phím custom thường có giá sẽ mắc hơn bàn phím cơ stock (1tr5 - 10tr, 20tr hay 50tr), sẽ tốn thời gian hơn cho việc lựa chọn switch, keycap, kit, lót foam, tra dầu mỡ từng switch, stab (mấy phím dài dài như spacebar, enter, backspace, shift, ....). Có thời gian thì trải nghiệm thử cho biết.

Giờ bàn phím custom cũng rẻ lắm, thậm chí còn rẻ hơn phím stock nữa (Monsgeek M1, M1W, M3). Khi sở hữu phím custom thì ít ai lại quay về bàn phím stock nữa.

• Keycap: là những miếng nhựa nằm trên switch, thường đi theo profile, phụ thuộc vào switch, do keycaps gắn lên switch. Có 1 loại đặc biệt là Artisan (thường làm thủ công, là một tác phẩm nghệ thuật và đắt tiền.)
  • Profile: Cherry (phổ biến nhất), SA, XDA, ...
  • Type: abs, pbt, doubleshot, dyesub, asa, oem, ...
  • Thương hiệu: GMK (thương hiệu đắt tiền), GMK clone, CMK, Akko, Aifei, Aifei SA, FL - Esports, ...
• Switches: chia làm 3 loại: clicky, tactile và linear, switches cụ thể thì có hàng trăm loại, nhiều đến nổi có những switch chưa bao giờ được nghe tên lần nào. Phổ biến nhất là MX cherry, giá thành tốt, bền dùng nhiều cho bàn phím stock. Ngoài ra có: Akko, Glorious, Pulsar Kailh, Gateron, Topre, Outemu, Fantasy Labs, KKT.. Về switch thì không có switch nào là tốt nhất, nó phụ thuộc vào ý kiến cá nhân.

Plate-mount Switches (Switch gắn trên Plate):

• Cách gắn: Switch được gắn cố định vào các lỗ trên tấm plate, sau đó tấm plate này (cùng với switch) được cố định vào PCB. Các chân của switch sẽ xuyên qua plate để cắm vào PCB.
• Đặc điểm:
  • Độ chắc chắn: Bàn phím có plate thường cho cảm giác gõ chắc chắn, cứng cáp hơn vì switch được cố định kép (vào plate và vào PCB).
  • Âm thanh: Âm thanh khi gõ thường gọn gàng, sắc nét hơn. Chất liệu của plate cũng ảnh hưởng đáng kể đến âm thanh (ví dụ: plate nhôm cho âm thanh trung tính, PC cho âm thanh "thock" hơn).
  • Độ bền: Tăng cường độ bền cho các mối hàn trên PCB, vì lực tác động khi gõ sẽ được phân tán qua plate.
  • Phổ biến: Đây là kiểu gắn phổ biến nhất hiện nay trên các bàn phím cơ, đặc biệt là các bàn phím custom.
  • Tùy biến: Khả năng tùy biến về cảm giác gõ và âm thanh thông qua việc thay đổi chất liệu plate.

PCB-mount Switches (Switch gắn trực tiếp lên PCB hay còn gọi là chơi không có plate, plateless).

• Cách gắn: Switch được gắn trực tiếp lên bảng mạch in (PCB) mà không có tấm plate trung gian. Switch PCB-mount thường có 5 chân (2 chân kim loại để truyền tín hiệu và 3 chân nhựa để cố định) để đảm bảo độ chắc chắn khi gắn trực tiếp vào PCB.
• Đặc điểm:
  • Cảm giác gõ: Thường cho cảm giác gõ mềm mại, linh hoạt hơn (hay còn gọi là "flex" hơn) vì không có plate cứng cố định. Một số người thích cảm giác này.
  • Âm thanh: Âm thanh có thể vang hơn, hoặc có đặc tính riêng tùy thuộc vào case (vỏ bàn phím) và PCB. Một số người chơi phím cơ thích âm thanh "thock" đặc trưng của kiểu gắn này.
  • Dễ thay thế/thay đổi layout: Trong một số trường hợp, nếu không có plate, việc tháo/lắp switch (đặc biệt là với bàn phím hotswap) hoặc thay đổi layout (nếu PCB hỗ trợ) có thể dễ dàng hơn một chút.
  • Ít phổ biến: Hiện tại, kiểu gắn này ít phổ biến hơn plate-mount trong các bàn phím sản xuất hàng loạt, nhưng vẫn được sử dụng trong một số bản build custom hoặc các bàn phím không có plate.
  • Yêu cầu switch 5 chân: Để đảm bảo độ ổn định, switch cần có 5 chân để cắm vào PCB (nếu là switch 3 chân thì có thể cần cắt bớt 2 chân nhựa ở plate-mount switch để gắn vào PCB-mount, hoặc hàn thêm chân giả).

Mình thì thích chơi có plate hơn, nhiều người nói chơi plateless cho kinh tế, ít tồn tiền. Tiền cho vài miếng plate không bao nhiêu đâu.

2 chân thêm của switch 5 chân

• Clicky: hầu hết những người mới chơi bàn phím cơ đều chọn vì nó mang lại cảm giác gõ, tiếng to khác biệt nhiều so với những switches khác nên ồn, gây khó chịu cho người ngồi kế bên cần yên tĩnh. Thấy người chơi phím lâu và chơi custom thường ít chọn Clicky.
• Tactile:
  • Rank S: Neopolitan, Outemu Silent Sky(silent)
  • Rank A: Boba U4T, Zealios(A cho chất lượng, B cho giá thành), Tecsee Sapphires
  • Rank B: Holy Panda(B), Glorious Panda(B), Ethereal Panda, Purple Panda
  • Rank C: Hyperglide brown and Retool brown(C), Blueberries, Akko CS Ocean Blue, Drop Holy Panda X, Jwick T1s, Akko Jelly Blue
  • Rank D: Silent Brown, Gateron Brown, Hill Brown, Milky Brown, Kailh Brown
  • Rank F: Mujid, Cherry MX Clear (D or F - very heavy and fatiguing)
• Linear: nhiều người chơi phím custom thích Linear. Mình cũng đang dùng switch linear: SWK Switch Yin Yang, 11k/1 switch Một số loại tiêu biểu như:
  • Rank S: Zaku, Milky Yellow Pro, NK Creams, Gazzew Bobba Gum, Blue Bubblegums
  • Rank A: Silent Alpacas, TTC Ace, TTC Speed Silver, TTC Gold Pink, Durock POM, KTT Switches (Rose, Peach, Sea Salt Lemon, Strawberry), Gateron Cap Golden, Black Switches (Black Ink V2, Box Ink), Durock Linears, Durock Lavenders
  • Rank B: Aqua Kings, Tecsee Jadeite/Diamond, Gateron CJ, Akko Switches (Jelly White, Jelly Pink, Jelly Black, Matcha Green, Radient Red, Rose Red), NK Silk/Dry Switches, Glorious Lynx(Stock), 8008 Ink, Jwicks Ultimate Black, NK Silk Olivia, Thock Marshmallows, Tealios, Kinetic Labs Husky, Tecsee Ruby V1
  • Rank C: Alpacas, Moyu Studio Queen and Wuque Studio Original Aspiration (OA), SP Star Meteor Whites, Jwicks Black, Banana Splits, Halu-Halo, Tecsee Porcelain Blue
  • Rank D: Kailh fried eggs, Kailh Box Red V2, Box Creams, Kailh Burgundy, Kailh Black, Blue Velvet, Wuque Onions, Tecsee Lychee
  • Rank F: Gateron Clears, Gateron (Yellow, Red, Silver), Kailh Box Red, Kailh Red Tốn nhiều thời gian cho phím cơ custom đó là chọn switch mình thích, lên youtube tìm hiểu và nghe test sound để xem mình thích âm thanh như thế nào, lực gõ ra làm sao, khi gắn lên plate thì âm thanh sẽ ra sao. Nhiều khi nghe youtube còn lầm vì họ hack micro xịn, thực tế bên ngoài nghe âm thanh khác.

• Layout: Có rất nhiều loại

  • Full size(100%): có thêm phím số bên phải, thích hợp với người nhập số liệu về kế toán hay những con số.

  

  Trong hình còn gọi là kit, có khung, mạch nhưng không có switch và keycap.

  • TKL: Tenkeyless (87 phím) mình thích dùng loại này vì tiện, có hàng phím F và chụp screen shoot, nhưng chơi custom thì không thích vì nhiều phím sẽ tốn tiền hơn một ít, tốn công và thời gian để tra dầu mỡ thêm switch. Có kit: Zoom TKL

  

  • 75%: 67 phím, loại này có phím F, có phím mũi tên điều hướng, ít phím hơn TKL nên ít tốn tiền switch hơn, đõ phải tra dầu mỡ. Có kit: QK75

  

  • 65%: cũng có nhiều người chơi, không có hàng phím F, thích hơn gõ văn bản hơn là code, mình chưa dùng nên chưa quen. Muốn dùng phím F thì nhấn fn + 1 thay F1.

  `

• PCB: Printed Circuit board: Bảng mạch in.

• Plate: dùng để giữ cho switch sau khi hàn lên mạch được cố định vị trí. Vật liệu của plate chia làm 2 loại

  • Cứng: Thép, đồng, nhôm.
  • Dẻo: Carbon fiber, FR4, POM, and Polycarbonate. Xét về âm thanh, cảm giác gõ, xếp hạng từ độ sáng, trong và đơn lẻ đến trầm vang dần thì ta có thứ tự sau: Thép > Đồng (Brass)> Nhôm (Aluminum) > Polycarbonate (PC) > Plateless. Và trong số đó, đồng thau cho âm thanh đặc biệt sáng, trong, đanh gọn và có chiều sâu tốt nhất. Nên các bàn phím dùng plate chất đồng cho cảm giác gõ cứng hơn, nhiều âm điệu, gõ nghe dịu tai, và có tính “nhạc” khá du dương trong chất âm của mình. Còn chất liệu Polycarbonate cho cảm giác gõ linh hoạt và nâng cao tông “thock” của các chiếc switch. Nhôm là chất liệu ở giữa, trung tính và dung hòa tốt nhất các đặc tính kể trên. Nên thường ở các bàn phím barebone hay hot-swap căn bản để mua về lắp ráp thêm thì nhà sản xuất hay ưu tiên là plate nhôm.